W przypadku wielu różnych schorzeń gałki ocznej najlepszą, bo najbardziej skuteczną formą leczenia jest iniekcja doszklistkowa, która polega na podaniu substancji czynnej bezpośrednio do wnętrza ciała szklistego. W takiej terapii stosowane są leki różnego typu – np. leczące zakażenia lub blokujące rozrost naczyń krwionośnych. Warto podkreślić, że ten zastrzyk w oko jest bezbolesny i stanowi bardzo skuteczną formę leczenia – a im szybciej zostanie ono podjęte, tym lepsze są rokowania. W związku z tym warto wiedzieć, na czym polegają iniekcje doszklistkowe, w jakim celu się je stosuje i jakie są wskazania oraz przeciwwskazania do ich wykonania.
Iniekcje doszklistkowe – podstawowe informacje
Iniekcje doszklistkowe to nic innego jak zastrzyk w oko – mający na celu bezpośrednie wprowadzenie do jego wnętrza leku, a więc dokładnie tam, gdzie jest on potrzebny. Znacznie podnosi to efektywność leczenia różnych schorzeń gałki ocznej. Tą drogą mogą być podawane takie leki, jak na przykład:
- grupy leków ANTY-VEGF – Bevacizumab, Ranibizumab czy też Aflibercept, czyli preparaty blokujące wszystkie formy czynnika wzrostu VEGF, występujące w siatkówce;
- Gancyklowir i Foskarnetleki – leki przeciwwirusowe;
- antybiotyki;
- sterydy.
Sam zastrzyk w oko jest w zasadzie bezbolesny. Cała procedura trwa około 15 minut, a cały zabieg około godziny. Tak naprawdę dłuższej trwa przygotowanie pacjenta do zabiegu, niż samo jego wykonanie. Obejmuje ono założenie rozwórki na oko poddawane iniekcji oraz podanie w formie kropli preparatów rozszerzających źrenicę i miejscowo znieczulających.
Iniekcje doszklistkowe – kiedy są stosowane
Kwalifikacja do terapii jest dokonywana przez lekarza okulistę, który na podstawie przeprowadzonych badań diagnostycznych, planuje odpowiednie leczenie – a więc liczbę iniekcji, a także odstępy czasowe pomiędzy nimi. Do obowiązkowych badań kwalifikacyjnych do iniekcji doszklistkowej należą: OCT (optyczna koherentna tomografia) lub Angiografia fluoresceinowa/Angio-OCT. Ponadto pod uwagę jest brany również:
- wiek pacjenta;
- stopień obniżenia ostrości jego wzroku;
- aktywność i lokalizację zmian.
Wskazania do zastosowania iniekcji doszklistkowych są następujące:
- zwyrodnienie plamki związane z wiekiem (AMD);
- cukrzycowy obrzęk plamki (DMO);
- retinopatia cukrzycowa proliferacyjna;
- obrzęk plamki żółtej związany z zablokowaniem przepływu krwi w naczyniach żylnych siatkówki (BRVO, CRVO – zakrzep żyły środkowej siatkówki lub jej gałęzi);
- zaburzenia widzenia spowodowane neowaskularyzacją podsiatkówkową wtórną;
- zakażenia wnętrza gałki ocznej;
- rubeoza tęczówki, a więc rozplenienie się naczyń włosowatych w tęczówce oka.
Z kolei do przeciwwskazań do iniekcji doszklistkowych i terapii anty-VEGF należą:
- uczulenie na składniki aktywne leków z grupy anty-VEGF;
- stan zapalny w obrębie gałki ocznej lub jej okolic;
- ciąża.
Możliwe są także skutki uboczne terapii takie jak:
- ból oka;
- krwotok spojówkowy;
- męty;
- podwyższone ciśnienie w oku;
- zapalenie oka;
- krwotok siatkówkowy;
- zmniejszenie ostrości wzroku.
Powikłaniami rzadko występującymi po iniekcjach doszklistkowych, ale możliwymi, są zapalenie wnętrza gałki ocznej i odwarstwienie siatkówki.
Iniekcje doszklistkowe – na ile skuteczne?
Iniekcje doszklistkowe przybierają najczęściej formę terapii anty-VEGF. W większości przypadków podawanie preparatów anty-VEGF ma na celu ustabilizowanie ostrości widzenia i zapobieżenie jego pogorszeniu. Leki te są bardzo skuteczne, szczególnie w pierwszych fazach choroby – wówczas hamowanie rozrostu naczyń krwionośnych pozwala zachować żywotność fotoreceptorów, zmniejszyć ryzyko zwłóknienia oraz znacznie opóźnić utratę wzroku.
Efektywność iniekcji doszklistkowych w poszczególnych jednostkach chorobowych wygląda następująco:
- wysiękowa forma AMD – u znacznej większości osób zapobiega ona pogorszeniu się wzroku oraz poprawia ostrość widzenia (nawet u 40% pacjentów);
- obrzęk plamki wtórnej związany z niedrożnością naczyń żylnych siatkówki – iniekcje stabilizują widzenie, a u ok. 40-60% pacjentów obserwuje się znaczną poprawę widzenia (możliwość odczytania dodatkowych trzech rzędów na tablicy Snellena);
- cukrzycowy obrzęk plamki – po terapii ok. 30-40% pacjentów może odczytać trzy dodatkowe rzędy na tablicy Snellena;
- neowaskularyzacja podsiatkówkowa spowodowana krótkowzrocznością – po iniekcjach doszklistkowych większość pacjentów uzyskuje pewną poprawę widzenia, a nawet 50% z nich – może odczytać dodatkowe trzy rzędy na tablicy Snellena.
